Moskeeën Vlaanderen

De wetgeving voor de moskeeën in het Vlaams Gewest

In het Vlaams Gewest wordt de regelgeving voor moskeeën vastgelegd via een reeks decreten, besluiten en omzendbrieven. Deze bepalen onder meer de voorwaarden voor erkenning, de werking van de besturen van de eredienst en de boekhoudkundige verplichtingen.

Belangrijke regelgeving:

• Eredienstendecreet van 7 mei 2004:

Regelt de basisregels voor de besturen van de eredienst in Vlaanderen. Het is op sommige punten gewijzigd door het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021. Het behandelt o.a.:

• • de werking van de besturen van de eredienst en de centrale besturen van de eredienst;
  • de verplichtingen van gemeenten en provincies ten opzichte van deze besturen;
  • evenals de onderlinge relaties.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 13 oktober 2006:

Dit besluit bevat het algemeen reglement op de boekhouding van de besturen van de eredienst, inclusief regels voor boekhouding en financiële rapportering. Er werden wijzigingen aangebracht bij besluit van 14 december 2012. 

• Ministerieel besluit van 27 november 2006:

Stelt de modellen vast van de boekhouding van de besturen van de eredienst.

• Omzendbrief BB 2013/01

Vervangt BB 2007/01 en BB 2008/06 en licht de boekhoudregels toe.

• Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021:

Dit decreet van de Vlaamse Regering bepaalt de criteria voor de erkenning van plaatselijke geloofsgemeenschappen.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 1 april 2022:

Bepaalt de wijze van communicatie in het kader van het bestuurlijk toezicht op de besturen van de eredienst.

De erkenning van de moskeeën in het Vlaams Gewest

I.    Voorstelling

De Belgische overheid heeft de islamitische eredienst officieel erkend. Het Vlaams Gewest heeft de bevoegdheid om moskeeën te erkennen, met name de lokale islamitische gemeenschappen, op aanbeveling van de Moslimraad van België (MRB).

De erkende islamitische gemeenschap geniet van verschillende voordelen:

• provinciale bijdrage om de exploitatietekorten aan te zuiveren.
• de gemeenschap wordt een openbare instelling met bijbehorende rechten, zoals fiscale voordelen, en plichten, zoals voogdij en deelname aan openbare aanbestedingen.
• de islamitische gemeenschap kan gebruikmaken van een imam die wordt bezoldigd door de FOD Justitie.

De dienst “Moskeeën” van de MRB neemt de volgende taken op zich voor het administratief beheer van het erkenningsdossier:

• voorbereiding van de erkenningsaanvraag bij het Vlaams Gewest 
• advisering en boekhoudkundig toezicht op de budgetten en meerjarenplannen.
• toezicht houden op het administratief beheer van de erkende lokale islamitische gemeenschappen in overeenstemming met de geldende wetgeving.

 II.    Procedure

De procedure voor de erkenning van een moskee in het Vlaams Gewest verloopt als volgt:

De islamitische geloofsgemeenschap die erkend wil worden moet een erkenningsaanvraag indienen bij de Moslimraad van België. Het erkenningsdossier bevat het volgende:

• de toekomstige naam van de geloofsgemeenschap
• de naam van de vzw en het adres 
• het KBO-nummer en de eerste statuten
• de gebiedsomschrijving; de gemeente(n) van waar de leden komen
• de identiteitsgegevens van drie leden die het erkenningsdossier zullen opvolgen
• de identiteitsgegevens van de voorlopige imam
• een uittreksel uit het strafregister model 596.2 (max. 3 maand oud) voor deze vier personen
• een verklaring op eer ondertekend door deze vier personen
• een overeenkomst tussen de vzw en de toekomstige geloofsgemeenschap betreft het gebruik van de locaties

De geloofsgemeenschap moet hiernaast aan de MRB een lijst van minstens 200 leden kunnen voorleggen van personen die binnen de gebiedsomschrijving wonen. 

Via de normale procedure kan de geloofsgemeenschap erkend worden na een wachtperiode van 4 jaar. Deze start zodra MRB het volledig dossier bezorgt aan ABB. Tijdens deze vier jaar zal er nauw contact zijn tussen de geloofsgemeenschap, de Vlaamse Overheid en onszelf en ook ondersteuning worden aangeboden.  

Tijdens de wachtperiode moet het voorlopig bestuursorgaan de volgende documenten opmaken:

• notulen van de vergadering van de geloofsgemeenschap (per kwartaal/4 per jaar)
• de jaarrekening van de vzw (jaarlijks) 
• het budget van de vzw (jaarlijks)
• de jaarrekening van de vzw met enkel de religieuze activiteiten (jaarlijks)
• het budget van de vzw met enkel de religieuze activiteiten (jaarlijks)
• giftenregister van giften meer dan 1.000 EUR per jaar per persoon
• meerjarenplan van zes jaar (in het laatste jaar van de wachtperiode)

De minister beslist ten laatste 60 dagen na het einde van de wachtperiode over de erkenning met volgend resultaat: 

• verlenging wachtperiode met maximaal 12 maanden
• niet-erkenning: beroep kan worden ingediend bij Raad van State
• erkenning: de geloofsgemeenschap krijgt een eigen KBO-nummer en wordt een openbare instelling
• meerjarenplan van 6 jaar opmaken
• budget voor het volgende jaar opmaken
• notulen opmaken
• verkiezing organiseren voor de nieuwe geloofsgemeenschap

III.    Gevolgen van de erkenning van een moskee

a.    Verkiezing van het comité

De erkenning van een moskee impliceert de oprichting van een comité. Hiervoor worden verkiezingen georganiseerd in samenwerking met en onder toezicht van de MRB. Het comité wordt om de drie jaar gedeeltelijk vernieuwd in de loop van de maand april.

Het comité bestaat uit 5 verkozen leden en 1 lid van rechtswege (de imam). Na het verkiezingsproces komen de leden bijeen om bij geheime stemming de bijzondere mandaten te verdelen, zoals voorzitter, secretaris en penningmeester. Vervolgens stelt het comité het proces-verbaal van de verkiezing op en stuurt dit samen met de notulen van hun vergadering en de gegevens van de leden naar het provinciebestuur, de provinciegouverneur en de MRB.

De leden van dit comité worden gekozen voor een termijn van 6 jaar, maar het mandaat van voorzitter, secretaris en penningmeester wordt elke 3 jaar opnieuw verkozen via geheime stemming. Tijdens deze driejaarlijkse verkiezing wordt het comité ook gedeeltelijk vernieuwd: soms worden er 2 leden vervangen en andere keren 3 leden. Dit resulteert in wat bekend staat als een kleine helft en een grote helft.

b.    Rol van het comité

De taken van het comité zijn strikt beperkt tot de materiële aspecten van de eredienst, met als doel ervoor te zorgen dat de eredienst onder optimale materiële omstandigheden kan plaatsvinden.

Om dit te bewerkstelligen, wordt jaarlijks een budget opgesteld dat onder andere uitgaven omvat voor gas, water, elektriciteit, materiaal voor rituele wassingen, en religieuze attributen. Het comité houdt toezicht op een correcte uitvoering van de uitgaven en is verplicht om jaarlijks verantwoording af te leggen aan de bevoegde autoriteiten.